Amaç: COVID-19 pandemisi nedeniyle sağlık profesyonelleri kesintisiz çalışmaya, koruyucu, tedavi edici hizmetleri sunmaya devam etmektedir. Bu ağır ve kesintisiz iş yüküne ve çeşitli risk faktörlerine bağlı olarak psikolojik sağlık sorunları yaşama riski de artmaktadır. COVID-19 korkusunu taramak için erişkinlerde uluslararası literatürde mevcut ölçekler geliştirilmiştir. Bu araştırmanın amacı, tıp fakültesi klinik eğitim döneminde olan öğrencilerin COVID-19 korku düzeylerini belirleyebilmek için pratikte kullanılabilecek bir ölçeğin geliştirilmesidir.

Materyal ve Metot: Metodolojik tipte bu çalışmaya 2020-2021 klinik eğitim döneminde yer alan 371 öğrenci dahil edilmiştir. Gerekli düzenlemeler yapılmış ve aday korku ölçeği oluşturulmuştur. Ölçekteki maddeler 5 dereceli Likert tarzda yapılandırılmıştır. Veri setinin faktör analizi için uygunluğu Kaiser Meyer Olkin (KMO) test ile sınanmıştır. Faktör belirleme yöntemi olarak temel eksen boyutlandırma “Principal Axis Factoring” (PAF) yöntemi kullanılmıştır. Döndürme yöntemi olarak “Oblik Rotasyon” yöntemi uygulanmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik kanıtları Klasik Test Kuramına (KTK)ve Madde Tepki Kuramına (MTK) göre incelenmiştir. Bu araştırmada tek boyutluluk açımlayıcı faktör analizi (AFA) ile incelenmiştir. Yerel bağımsızlık varsayımı Q3 istatistiği ile test edilmiştir. MTK kalibrasyonları R v.4.0.5 software kapsamındaki “mirt v.1.30” program ile sağlanmıştır.

Bulgular: Üçyüz yetmiş bir katılımcının %55,3’ü kadındır (n=205). Öğrencilerin %41,8’i dönem 4 (n=155), %29,6’sı dönem 5 (n=110), %28,6’sı dönem 6’dır (n=106). Aday COVID-19 Korku Ölçeği’nin 35 maddesinin “madde toplam korelasyonu incelemesi”, açımlayıcı faktör analizi (AFA) ile yapılmış ve 18 madde ölçme ve değerlendirme, ölçek geliştirme literatüründe istenilen değerlere ulaşamadığı için ölçek madde havuzundan çıkarılmıştır. Yapılan analizler sonucunda COVID-19 korku ölçeğinin total 17 maddede üç alt faktörle geçerli ve güvenilir bir şekilde öğrencilerin COVID-19 korku düzeyini belirlediği saptanmıştır (F1: COVID-19 Nedeniyle Mesleğini Uygulamaktan Korku; F2: COVID-19’a Yakalanmaktan ve Yaymaktan Korku; F3: Olumsuz Alışkanlıklar Nedeniyle Hastalıktan Korku). Ayrıca ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik düzeyleri hem klasik test kuramına hem de madde tepki kuramına göre kanıtlanmıştır. COVID-19 korku ölçeğinin klasik test kuramına göre güvenilirlik göstergesi olan Ölçek Toplam Cronbach Alpha Güvenirlik Değeri 0,932 bulunmuştur. Madde tepki kuramına göre marjinal güvenirlik katsayıları sırasıyla F1, F2 ve F3 alt faktörleri için 0,927; 0,870 ve 0,811 düzeylerinde saptanmıştır.

Sonuç: Geliştirilen COVID-19 korku ölçeği toplam 17 maddede üç alt faktörle geçerlidir ve güvenilirdir. Ölçek farklı bölgelerdeki tıp fakültelerinin klinik dönem öğrencilerinde kullanılabilir, böylece daha ayrıntılı karşılaştırmalar da yapılabilir.

COVID-19 korkusu Ölçek geliştirme Faktör analizi Madde tepki kuramı Tıp fakültesi öğrencisi