DERLEME
ALZHEİMER HASTALIĞINDA DENEYSEL HAYVAN MODELLERİ
Hatice Kübra Elçioğlu, Gizem Yılmaz, Birkan İlhan, Mehmet Akif Karan
ÖZET
Alzheimer hastalığı (AH); yaşla ilişkili, progresif kognitif zedelenme ile karakterize bir hastalıktır. AH’de beyinde, ekstraselüler amiloid plakların birikimi, intraselüler nörofibriler yumaklar (NFY) ve sinir kaybı gözlemlenir. İnsanlarda AH’nin pre-klinik basamaktaki nöropatojisinin ortaya çıkarılması kolay değildir. Transgenik hayvan modelleri ile preklinik basamakta AH’ye neden olan mekanizmaların anlaşılması ve potansiyel yeni terapötik araçların geliştirilmesi amaçlanmıştır. McGill-R-Thy1-APP sıçan modeli, taşıdığı tek transgen ile AH benzeri amiloid patolojisinin benzerini oluşturma özelliği olan yegane modeldir. Aß, AH’nin başlangıcı ve ilerlemesindeki en olası faktör olarak bilinmektedir. Aß bağımlı sıçan modelinde, artmış Aß düzeyi ve kognitif azalma arasında ciddi bir paralellik olduğu görülmektedir. AH gelişiminde bilinen riskli genler
otozomal dominant mutasyonları içeren amiloid prekürsör protein (APP), presenilin-1 (PS-1), presenilin-2 (PS-2) genleri olarak tanımlanmaktadır. Tau patolojisine sahip transgenik sıçan modelinde, beyinde Tau artışında mutant APP/PS1 geninde aşırı ekspresyonun rol oynadığı gösterilmiştir. AH’de kullanılan transgenik hayvan modellerine alternatif olarak, Aß enjeksiyonu yapılan hayvan modelleri de geliştirilmiştir. Bu modelde, sıçanların hipokampusundaki CA3 bölgesine Aß1-42 enjekte edildikten sonra davranışsal cevaplarda sürekli bir azalmanın olduğu gözlemlenmiştir. Klinik olarak hastalık teşhis edildikten sonra beyin ilerleyici ve geri dönüşümsüz olarak hasarlanmaktadır, halen bunu düzelten bir tedavi de mevcut değildir.
Anahtar Kelimeler: Amiloid beta, Alzheimer hastalığı, nörofibriler yumak, Tau, transgenik hayvan modelleri. Nobel Med 2018; 14(1): 5-13
EXPERIMENTAL ANIMAL MODELS FOR ALZHEIMER DISEASE
ABSTRACT
Alzheimer's disease (AD) which is an age related disorder is characterized by progressive cognitive decline. Accumulation of extracellular amyloid plaques, intracellular neurofibrillary tangles and neuronal loss is observed in AD brain. Exploring the neuropathology of AD in human pre-clinical stages is not easy. Mechanisms which causes AD in preclinical stage and potential new therapeutic targets are understood by transgenic animal models. McGill-R-Thy1-APP rat model is the only model to reproduce AD-like amyloid pathology with a single transgene. Aß has been the most cited probable causative factor in the onset and progression of AD. In Aß-based rodent models, there
is a significant correlation between increased Aß levels and cognitive decline. Risk genes in the development of AD are amiloid precursor protein (APP), presenilin-1 (PS-1), presenilin-2 (PS-2) which contain autosomal dominant mutations. In rat models of Tau pathology, transgenic rats which overexpress mutant APP/PS1 display increased Tau alterations in the brain. Injection of Aß into rat brain is an alternative AD animal model to the use of transgenic animals. In this model, after Aß1-42 is injected into the CA3 region of hippocampus, progressive decline in behavioral responses are observed. Despite the large variety of therapeutic approaches, AD remains incurable. Because, in clinical diagnosis stage, the brain has suffered irreversible and extensive damage.
Keywords: Alzheimer, amyloid ßeta, neurofibrillary tangles, Tau, transgenic animal models. Nobel Med 2018; 14(1): 5-13
Makalenin PDF formatındaki tam metin versiyonu için buraya tıklayınız.