ARAŞTIRMA
HEPATİT B YAŞAM KALİTESİ ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇE FORMU’NUN PSİKOMETRİK ÖZELLİKLERİ
Rukiye Pınar, Nursen Palaz, Fehmi Tabak
ÖZET
Materyal ve Metod: Çalışmanın örneklemini 160 hepatit B’li hasta oluşturmuştur. HBQOL ruhsal iyi olma, beklenen endişeler, yaşama gücü, damgalanma, savunmasızlık ve bulaştırma endişesi olmak üzere 6 alt boyut içermektedir. HBQOL’nin Türkçe’ye adaptasyonu ileri-geri çeviri yöntemi ile yapılmıştır. Güvenirlik analizinde, Cronbach alfa katsayısı, madde-toplam korelasyonu ve test-retest korelasyonuna bakılmıştır. Yapı geçerliği doğrulayıcı faktör analizi (DFA), betimleyici faktör analizi (BFA) ve bilinen ölçüt ile karşılaştırma yöntemi ile incelenmiş; bilinen ölçüt olarak SF-36 kullanılmıştır.
Bulgular: Cronbach alfa değerleri bulaştırma boyutu hariç, tüm boyutlar için kabul edilebilir değerin üzerindedir. Madde-toplam korelasyonları yalnızca bulaştırma boyutunda 0,4’ün altında kalmıştır. Test-tekrar test korelasyon katsayıları HBQOL’nin zamana karşı değişmez olduğunu göstermektedir. DFA 6 faktörlü HBQOL’nin mevcut çalışma verilerine uymadığını ve öngörülen uyum indekslerini karşılamadığını göstermiştir. Takiben yapılan BFA’da sorunun bulaştırma boyutundan kaynaklandığı belirlenmiş, bulaştırma boyutu çıkarılarak DFA tekrarlanmıştır. Bu analizde uyum indekslerinin tatmin edici olduğu; ifadelerin faktör yüklerinin 0,4’ü aştığı, faktörler arasındaki korelasyonların orta düzeyde olduğu görülmüştür. Bilinen ölçüt geçerliğinde, HBQOL ve SF-36 puanları arasında orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur.
Sonuç: HBQOL hepatit B’li Türk hastalarda yaşam kalitesinin ölçülmesinde kullanılabilecek güvenilir ve geçerli bir araçtır.
Anahtar Kelimeler: Hepatit B, yaşam kalitesi, güvenirlik, hepatit B yaşam kalitesi ölçeği-HBQOL, geçerlik Nobel Med 2014; 10(1): 58-67
PSYCHOMETRIC PROPERTIES OF THE HEPATITIS B QUALITY OF LIFE INSTRUMENT’S TURKISH VERSION
ABSTRACT
Objective: The aim of this study was to adapt of the Hepatitis B Quality of Life Instrument version 1.0 (HBQOL) into Turkish language and investigate its psychometric properties.
Material and Method: The sample size composed of 160 patients with hepatitis B. The HBQOL consists of six dimensions including psychological well-being, anticipation anxiety, vitality, stigmatization, vulnerability, and transmission. Forward-back translation method was used to adapt the HBQOL into Turkish. Reliability was evaluated by Cronbach’s alpha, item-total correlation and test-retest reliability. Confirmatory factor analysis (CFA), descriptive factor analysis (DFA) and known criterion validity were used to test construct validity. The SF-36 was used as a known criterion.
Results: All dimensions of HBQOL, except transmission had satisfactory evidences for Cronbach’s alpha and item-total correlation values. Test-retest correlation coefficients showed stability of the HBQOL. In our study, the CFA did not replicate six-factor structure for the HBQOL. This was reflected in all fit indices. In the DFA, which was done following CFA, we found that the transmission dimension was problematic. After excluding this dimension from the HBQOL, we replicated CFA. Five-factor structure for the HBQOL fitted well into Turkish data. All factor loadings were positive and were above the recommended level of 0.40. Correlations between factors were moderate level. By means of known criterion validity, correlation between HBQOL and SF-36 scores was in the moderate range, as expected.
Conclusion: In conclusion, the HBQOL is a reliable and valid tool to measure quality of life among patients with hepatitis B.
Keywords: Hepatitis B, quality of life, reliability, the hepatitis B quality of life instrument version 1.0-HBQOL, validity Nobel Med 2014; 10(1): 58-67
Makalenin PDF formatındaki tam metin versiyonu için buraya tıklayınız.